Wat is de wet- en regelgeving op het gebied van windturbinegeluid?
Het rondraaien van de wieken (of rotorbladen) van windturbines maakt geluid. Het bewegen van de wiektippen door de lucht kunt u horen. Bij meer wind bewegen de rotorbladen sneller en maakt de turbine meer geluid. Maar bij hardere wind is er vaak zoveel omgevingsgeluid – bladeren in bomen, ruisen van de wind om het huis – dat u de windmolen niet meer hoort.
Norm voor het geluidsniveau
De overheid stelt normen aan het geluidsniveau van wegen, fabrieken, spoorwegen etc. om mensen te beschermen tegen teveel geluid. Voor windmolens geldt een wettelijke norm van Lden (Level day evening night)= 47 dB (gemiddeld geluidsniveau op de gevel). Strengere eisen voor de nacht zijn daarin verwerkt.
Wat ga ik horen van de turbines?
De afstand tot woningen wordt minimaal 1100 meter en dat is veel verder dan dat het geluid van de turbines te horen is. Dit in combinatie met de provinciale weg die over de dijk loopt en veel omgevingsgeluid overstemt, is het niet te verwachten dat de turbines in de omliggende dorpen te horen zullen zijn.
Ik maak me zorgen over slagschaduw, hoe zit dat?
Als de zon op de wieken (of rotorbladen) van een windmolen schijnt, veroorzaakt dit een (bewegende) schaduw die in de loop van de dag met de zon meedraait. Dit wordt slagschaduw genoemd. Als slagschaduw op het raam van een woning valt, kan de snelle wisseling tussen schaduw en zon hinderlijk zijn. De schaduw kan binnenshuis worden ervaren als flikkering. Buiten heeft de slagschaduw minder invloed omdat het licht van alle kanten komt.
Hoeveel slagschaduw is toegestaan?
De overheid heeft een norm gesteld van gemiddeld maximaal 20 minuten slagschaduw per dag voor niet meer dan 17 dagen per jaar. In de praktijk wordt vaak een maximale duur van 6 uur per jaar gehanteerd.
Aan de hand van rekenmethodes is van tevoren vast te stellen op welke dagen en op welk moment van de dag een slagschaduw kán optreden. Of de slagschaduw ook echt optreedt op de voorspelde dagen, hangt af van de volgende punten:
• of die dagen onbewolkt zijn
• of er op die dagen genoeg wind is om de molens te laten draaien
• of de wind precies waait uit de richting waar de zon staat, omdat de oppervlakte van de schaduw die de windturbine werpt dan het grootste is
Windturbines zijn uitgerust met apparatuur die bijhoudt of er slagschaduw optreedt; zodra de norm overschreden dreigt te worden, schakelt de turbine uit zodat de bewegende schaduw stopt.
Krijg ik te maken met slagschaduw in de nieuwe situatie?
De huidige molens veroorzaken momenteel bij geen enkele woning slagschaduw. In de nieuwe situatie zal op Marken bij alle 3 scenario’s er bovenwettelijk nog steeds geen slagschaduw op woningen zijn. Dit komt mede door de ruime afstand van 1,2 KM. Ten zuidwesten van De Nes kan er slagschaduw bij enkele woningen. Daarom zal een stilstand voorziening aangebracht moeten worden (is verplicht) om te kunnen garanderen dat u in totaal niet meer dan 6 uur slagschaduw per jaar zult krijgen.
Hoe werkt de stilstandvoorziening bij slagschaduw, welke molens gaan dan uit, allemaal of eentje?
Alleen de turbine die op dat moment te veel slagschaduw veroorzaakt, wordt stilgezet.
De overheid heeft een norm gesteld van gemiddeld maximaal 20 minuten slagschaduw per dag voor niet meer dan 17 dagen per jaar. In de praktijk wordt vaak een maximale duur van 6 uur per jaar gehanteerd. Aan de hand van rekenmethodes is van tevoren vast te stellen op welke dagen en op welk moment van de dag een slagschaduw kán optreden.
Of de slagschaduw ook echt optreedt op de voorspelde dagen, hangt af van de volgende punten:
• of die dagen onbewolkt zijn;
• of er op die dagen genoeg wind is om de molens te laten draaien;
• of de wind precies waait uit de richting waar de zon staat, omdat de oppervlakte van de schaduw die de windturbine werpt dan het grootste is.
Windturbines zijn uitgerust met apparatuur die bijhoudt of er slagschaduw optreedt; zodra de norm overschreden dreigt te worden, schakelt de turbine uit zodat de bewegende schaduw stopt.
Klopt het dat er slagschaduw is op Wittewerf, Rozewerf en Grote Werf?
In scenario 2 en 3 kan er inderdaad een geringe mate van slagschaduw ontstaan op woningen op Wittewerf, Rozewerf en de Grote Werf. Dit betreft waarschijnlijk minder dan ca. 2 uur per jaar, mede door de grote afstand van de meest noordelijke turbine in deze scenario’s tot de Wittewerf (ca. 1350m), Rozewerf (ca. 1650m) en de Grote Werf (ca. 1650m).
Hoe wordt er rekening gehouden met de natuur en dieren in het gebied?
Windturbines hebben het slechte imago dat zij jaarlijks enorm veel vogel- en vleermuisslachtoffers maken. In de praktijk zijn de slachtoffers door windmolens verwaarloosbaar als je ze vergelijkt met andere veroorzakers. Van elke 10.000 vogels die sterven door menselijk handelen, sterft er één door windenergie. Gif, verkeer, huisdieren, jacht en de ramen van woningen kosten veel meer slachtoffers. Desalniettemin spannen we ons wel in om aanvaringen van vogels en vleermuizen met windturbines zo veel mogelijk te beperken. Bij de uitbreiding van windpark De Nes werken we daarom samen met ecologen en doen we ecologisch onderzoek naar de omgeving, flora en fauna in de buurt van de nieuwe windturbines. Zo doen we met behulp van radar en tellingen in het veld in december 2020 t/m februari 2021 onderzoek naar het gebiedsgebruik en vliegbewegingen van ganzen, zwanen en eenden. In het voorjaar en najaar van 2021 doen we dit onderzoek ook voor de dan aanwezige watervogels (o.a. sterns, lepelaar, eenden). Als blijkt dat er een significant negatief effect op populaties kan ontstaan, zullen we maatregelen nemen om dit te voorkomen.
Komen de windturbines in Natura2000 gebied te liggen, als ze net naast de dijk komen?
De Gouwzee en het Markermeer zijn Natura2000 gebieden. De Zeedijk zelf niet. De windturbines komen in of tegen de dijk aan te liggen.
Wat zijn de uitgangspunten van het ecologisch onderzoek? Wordt daarin ook rekening gehouden met het effect van slagschaduw op weidevogels?
Bureau Altenburg & Wymenga heeft opdracht gekregen voor een jaarrond onderzoek (gestart in december 2020) waarbij effecten van de windturbines op ecologie wordt onderzocht. Het onderzoek is conform de wettelijke richtlijnen (Wet Natuurbescherming) die hiervoor gelden. Er worden tellingen gedaan (visueel en via radar) naar gebiedsgebruik en vliegbewegingen van vogels en vleermuizen. Beschikbare literatuur en onderzoeken over dit gebied wordt hierin meegenomen.
Als uit dit onderzoek blijkt dat er een significant negatief effect is op populaties, nemen we maatregelen om dit te voorkomen.
Zijn / worden de rapporten voor het ecologisch onderzoek openbaar gemaakt?
Ja, alle onderzoeken, dus ook het ecologisch onderzoek, zijn onderdeel van de omgevingsvergunning en worden dan dus openbaar.
Hoe zit het met verlichting en luchtvaart?
Om te voorkomen dat vliegtuigen en helikopters in aanraking komen met een windturbine, zijn turbines uitgerust met zogenaamde ‘obstakelverlichting’. Deze verlichting is goed in de omgeving te zien. Standaard zijn windturbines uitgerust met wit knipperende verlichting overdag en rood knipperende verlichting ’s nachts. In overleg met IL&T onderzoekt CWW welke mogelijkheden er zijn om de verlichting zodanig in te stellen zodat dit minder hinder geeft voor bewoners, maar de veiligheid voor de luchtvaart gewaarborgd blijft.
Komen er knipperlichten op de turbines?
Ja, er komt verlichting op de turbines. Voorafgaand aan de bouw van het windpark moet de Coöperatie een verlichtingsplan indienen bij de Inspectie voor Luchtverkeer & Transport (IL&T). Tegenwoordig zien we steeds meer dat de rode verlichting vastbrandend mag zijn. De toetsing hiervoor ligt echter bij IL&T. Deze obstakelverlichting is nodig om te voorkomen dat vliegtuigen en helikopters van bijvoorbeeld de ambulancedienst in aanraking komen met een windturbine.
Hoe is rekening gehouden met verkeersveiligheid, als de windturbines langs de dijk komen?
De windturbines zullen tegen de Zeedijk aan gebouwd moeten worden, omdat de dijk zelf niet breed genoeg is. Daarbij moet onder meer rekening gehouden worden met de verkeersveiligheid. De Coöperatie moet hierbij rekening houden met de wettelijke regelgeving voor veiligheid bij de plaatsing van de windturbines.
Zijn windturbines slecht voor de gezondheid?
Om antwoord te geven op deze vraag, verzamelde het RIVM alle wetenschappelijke literatuur die tussen 2017 en 2020 over dit onderwerp is verschenen. Zij schrijven hierover op hun website: “Uit de literatuurstudie blijkt dat hinder optreedt als gevolg van geluid: hoe sterker (in dBdecibel) het geluid van windturbines, hoe groter de hinder ervan. Uit de literatuur bleek niet dat het zogeheten ‘laagfrequent geluid’ (lage tonen) van windturbines voor extra hinder zorgt in vergelijking met gewoon geluid. Voor andere gezondheidseffecten van het geluid van windturbines, zoals slaapverstoring, slapeloosheid en hart- en vaatziekten, zijn de resultaten van wetenschappelijk onderzoek niet eenduidig: deze effecten hangen niet duidelijk samen met het geluidniveau, maar soms wel met de ervaren hinder. Deze resultaten onderbouwen de eerdere conclusies van een vergelijkbare opdracht drie jaar geleden.”
Daarnaast geeft het RIVM aan dat de literatuurstudie liet zien dat bewoners minder hinder ervaren als zij bij het proces worden betrokken. U leest het hele rapport via deze link.